Κιλίμια

Η λέξη «Κιλίμι» προέρχεται από την περσική λέξη gelim. Στα Κουρδικά, καλούνται Berr. Τα πιο γνωστά περσικά κιλίμια είναι τα Sumakh, Senneh, Fars και τα Ghashghai. Διάφορες ονομασίες αφγανικών κιλιμιών είναι Golbariasta, Maimane, Taimani, Maliki κ.α. Πολλά κιλίμια υφαίνονται επίσης στα σύνορα μεταξύ Περσίας και Αφγανιστάν από τους νομάδες Balouch με σκούρα, γήινα χαρακτηριστικά χρώματα.

Το κιλίμι είναι ένας συγκεκριμένος τύπος ανατολικού χαλιού-υφαντού χωρίς πέλος, το οποίο προηγήθηκε του χαλιού με πέλος και κατασκευάζεται κυρίως από νομάδες στην Περσία, στο Αφγανιστάν, στην Τουρκία και σε διάφορες περιοχές του Καυκάσου. Πρόκειται για υφαντά όχι ιδιαίτερα μεγάλων διαστάσεων, με απλή ύφανση, χωρίς πέλος, τα οποία έχουν χαρακτηριστικά γεωμετρικά σχέδια και πλούσιους χρωματικούς συνδυασμούς. Για την ύφανσή τους χρησιμοποιούνται φυσικά υλικά όπως το μαλλί και μερικές φορές και μετάξι για ελαφρότερα και λεπτότερα κιλίμια. Ο χρωματισμός των νημάτων γίνεται από φυτά και μέταλλα που συμβάλλουν στις φυσικές όμορφες αποχρώσεις τους.

Η μακραίωνη παράδοση των κιλιμιών χάνεται στα βάθη των αιώνων, στους νομάδες της κεντρικής Ασίας. Αρχικά ήταν κυρίως είδος οικιακής χρήσης και πολύ αργότερα έγιναν εμπορεύσιμα προϊόντα, ακολουθώντας την ακμή της ανατολίτικης ταπητουργίας, κατά το 16ο και 17ο αιώνα. Όπως όλα τα παλιά, ανατολίτικα χαλιά, έτσι και τα αυθεντικά παλιά κιλίμια απευθύνονται σε συλλέκτες και οι τιμές τους εξαρτώνται όχι μόνο από τη χρονολογία και το μέγεθός τους, αλλά και από τη σπανιότητα των χρωμάτων και των σχεδίων τους, καθώς και από τον τόπο προέλευσής τους. Ωστόσο, σήμερα υπάρχουν και σύγχρονα κιλίμια, σε θαυμάσια σχέδια και χρώματα, τα οποία, με πολύ μικρότερο κόστος, μπορούν να ντύσουν έναν χώρο, όσο μοντέρνος και αν είναι. Έχουν πολλές εφαρμογές και μπορεί να χρησιμοποιηθούν στο πάτωμα, ως καλύμματα, ή και για διακόσμηση σε τοίχους.

Κιλίμια Περσικά

Τα περσικά κιλίμια ανάλογα με τον τρόπο ύφανσης αλλά και την περιοχή παραγωγής τους διακρίνονται σε κιλίμια Sumakh, Senneh, Fars και Qashqai. Το Soumak υφαίνεται σε σχέδιο ψαροκόκαλο. Στα Soumak, εκτός από μάλλινη κλωστή χρησιμοποιείται και μεταξωτή κλωστή και έτσι έχουμε τα ολόμαλλα, τα μαλλινομέταξα και τα ολομέταξα Soumak.

Κιλίμια Αφγανικά

Ονομαστά κιλίμια από το Αφγανιστάν είναι τα: Galmuri, Maimane, Maliki και Golbarjasta, με τα τελευταία να έχουν λεπτομέρειες με κόμπους και να δημιουργούν εντυπωσιακές, ανάγλυφες επιφάνειες.

Κιλίμια διακοσμητικά

Χρησιμοποιώντας την τεχνική ύφανσης του κιλιμιού, οι Νομάδες στην Περσία και στο Αφγανιστάν κατασκευάζουν ακόμα σάκους κυρίως για τη μεταφορά αλατιού , καλύμματα εισόδου στις σκηνές τους, κουρτίνες, μαξιλάρες και άλλα διακοσμητικά στοιχεία.